Jayden Dial, học sinh trung học, nói mỗi ngày đều phải làm podcast, tham gia sự kiện ở trường, hoàn thành bài tập về nhà và chuẩn bị hồ sơ đại học. Không có thời gian nghỉ ngơi nhưng cô vẫn thấy mình chưa đủ nỗ lực.
Ở tuổi 18, khi các bạn đồng trang lứa khoe lịch trình làm việc dày đặc trên YouTube, Jayden thúc ép bản thân phải cố gắng hơn.
Nỗi lo năng suất lao động không xa lạ với người trưởng thành nhưng theo báo cáo gần đây của tổ chức Common Sense Media cùng các nhà nghiên cứu từ Đại học Harvard và Đại học Indiana, áp lực này đã lan sang nhóm trẻ vị thành niên. Trong hơn 1.500 người được khảo sát, 56% nói cần có một kế hoạch, 53% thấy áp lực phải đạt được thành tích xuất sắc. Trước áp lực trên, 27% thừa nhận bản thân bị kiệt sức, ví mình như "một cỗ máy bị khai thác kiệt quệ" và không thấy mục đích sống.
Kết quả này trái ngược với những định kiến của xã hội rằng người trẻ ngày nay là một thế hệ lười biếng, ích kỷ, chỉ biết lướt mạng xã hội.
Nhiều người trẻ đang hy sinh sức khỏe tâm thần và thể chất để theo đuổi thành công. Họ không chăm sóc bản thân, hy sinh giấc ngủ hoặc từ chối gặp bạn bè vì muốn tập trung cho công việc.
Ảnh minh họa: Adobe Stock
Nhiều người đang đổ lỗi cho điện thoại thông minh và mạng xã hội, nhưng báo cáo của Common Sense chỉ ra thực tế sâu xa hơn.
Người trẻ đang sống trong xã hội trọng thành tích trong khi mục tiêu thành công cơ bản như có nhà, tiền tiết kiệm hay công việc ổn định trở nên xa vời. Lạm phát từ đồ ăn đến giá nhà ở cũng đặt ra nhiều thách thức với họ.
Emily Weinstein, giám đốc điều hành Trung tâm Phát triển kỹ thuật số Harvard, tác giả chính của nghiên cứu, nói ban đầu nhóm định tập trung vào tác động của công nghệ đến sức khỏe tâm thần của thanh thiếu niên. Tuy nhiên chính người được khảo sát lại đề nghị mở rộng phạm vi nghiên cứu để xem xét mọi khía cạnh trong cuộc sống của họ.
Cuối cùng, các nhà nghiên cứu quyết định khảo sát thanh thiếu niên 13-17 tuổi trên toàn nước Mỹ về 6 áp lực chính: kế hoạch tương lai, điểm số và thành tích, ngoại hình, đời sống xã hội, tình bạn và hoạt động xã hội. Người khảo sát ở nhiều nơi, thuộc nhiều tầng lớp kinh tế, bao gồm cả thanh niên da màu và thuộc LGBTQ+.
Nghiên cứu phát hiện trẻ em từ gia đình có thu nhập cao thường chịu áp lực về thành tích nhiều hơn nhóm còn lại. Nhóm này thường chú trọng đến tương lai thay vì ngoại hình hay mối quan hệ.
Nữ sinh Jayden Dial cho rằng mạng xã hội khiến áp lực trở nên trầm trọng hơn khi người xem dễ tự ti với thành công của "con nhà người ta".
"Trước đây chỉ thấy những đứa trẻ tài năng trên TV nhưng giờ lướt TikTok bạn có thể thấy cả trăm người như vậy", cô gái 18 tuổi Jayden Dial nói.
Sara Konrath, đồng tác giả nghiên cứu, giáo sư chuyên về nghiên cứu các hoạt động từ thiện tại Đại học Indiana, cho biết ngoài mạng xã hội, người trẻ chịu áp lực lớn nhất từ cha mẹ, giáo viên và huấn luyện viên.
"Họ (người lớn) có thể muốn giúp đỡ con trẻ nhưng không nhận ra bản thân vô tình thúc đẩy hành vi thiếu lành mạnh như bỏ qua việc ngủ nghỉ, tập thể dục hay sở thích cá nhân", Sara nói.
Một học sinh lớp 11 nói với các nhà nghiên cứu thích đọc sách nhưng lại lo lắng "bản thân đang lãng phí thời gian". Người này cũng có cảm giác tội lỗi và sợ bản thân vô dụng khi có ý định nghỉ ngơi.
Nhiều cuộc thảo luận công khai về tình trạng kiệt sức chỉ tập trung vào người lớn. Như bài viết nổi tiếng How Millennials Became The Burnout Generation (cách thế hệ Millennials trở thành thế hệ kiệt sức) của Anne Helen Petersen, đăng trên BuzzFeeed năm 2019, nói về những người ở độ tuổi 20 và 30.
Nhưng báo cáo của Common Sense cũng chỉ ra nhiều thanh thiếu niên cũng kiệt sức. Họ phải trải qua những tác động tiêu cực tương tự người lớn như mệt mỏi, mất hứng thú với những hoạt động mang lại niềm vui và nguy cơ cao mắc trầm cảm.
Nghiên cứu cũng giải thích lý do nhiều thanh thiếu niên không đạt được những cột mốc hẹn hò hay có bằng lái xe như các thế hệ trước. Giáo sư Sara Konrath cho rằng người trẻ phải trưởng thành theo nhiều cách khác nhau vì phải học cả ngày và làm bài về nhà suốt nhiều giờ.
Nhóm này cũng ít lạc quan hơn về tương lai kinh tế của mình hơn các thế hệ trước. Họ thấy những gì bố mẹ đang trải qua và lo lắng về việc không đủ khả năng mua nhà.
Minh Phương (Theo Vox)